maandag 29 april 2013

Kultkrimi


Bericht uit Berlijn (7)

De schok dat Horst Tappert alias Oberinspektor Derrick in de oorlog fouter dan fout is geweest is in Nederland geloof ik harder aangekomen dan in Duitsland. Alleen de 'Bild Zeitung' weet er nog wel een sappig verhaal van te kruiden, de rest van de kranten bericht toch vooral zakelijk over deze onthulling van een Duitse socioloog die onderzoek deed naar een theatergezelschap waar ook Tappert vanaf 1947 deel van uitmaakte.

Dat een Nederlandse zender nu dan ook heeft besloten de herhalingen van de serie om deze reden terug te trekken is dan wel weer breed door alle pers hier opgepikt, inclusief de verklaring van omroepbaas Jan Slagter dat een acteur die zo liegt over zijn verleden natuurlijk niet langer geëerd kan worden. Dat zou een regelrechte belediging zijn voor de Opfer des Krieges. Want het gaat natuurlijk vooral om een acteur met een Duits verleden.  En het klinkt ook behoorlijk luguber en macaber: soldaat van het SS -Panzergrenadier-regiment 1 bijgenaamd "Totenkopf". Rusland, 1943. De rest kan je uittekenen.

Het oorlogsverleden van Tappert is als het ware een bijvangst van het onderzoek, maar omdat hij zo'n Duits icoon is tot ver over de grenzen natuurlijk wel meteen wereldnieuws. Het bewuste stilzwijgen van Tappert over zijn lidmaatschap van de Waffen-SS is opmerkelijk, zeker in het licht van de wetenschap dat de bedenker en schrijver van de serie nota bene in hetzelfde regiment zat, bijna een kameraad kon zijn geweest. En dit ook zijn hele leven voor de buitenwereld verborgen hield. Deelden ze dit geheim?

maandag 22 april 2013

DDR 3.0


Bericht uit Berlijn (6)

De stomme generatie, zo noemen ze zichzelf. Omdat ze nu pas hun stem laten horen. De laatste generatie kinderen van de DDR, geboren tussen 1975 en 1985. Oud genoeg om met het beschermde gevoel van de DDR op te groeien, te jong om de val van de Muur en de onmiddellijke gevolgen ervan, met name de snelle Wiedervereinigung heel bewust mee te maken. Opgegroeid in een dictatuur, volwassen geworden in een democratie. En nu zitten ze met een heleboel onopgeloste vragen.

Wat deden hun ouders in de DDR tijd? Hoe fout waren ze werkelijk? Waarom werkten ze toen mee aan een achteraf verderfelijk gebleken systeem? Welke toekomst zagen zij voor hun eigen kinderen in zo'n staat? Hoe kon de waarheid van hun ouders plotseling veranderen in een leugen?

Zo is een hele nieuwe generatie in Duitsland opnieuw op haast therapeutische wijze met de trauma's van de eigen geschiedenis bezig. Er is zelfs een speciaal project 'Dritte Generation Ostdeutschland' voor gestart en er is inmiddels ook een boek verschenen met verschillende ervaringen van diverse jongeren over het opgroeien in die prille, eerste jaren van de Nachwendezeit.

De Vergangenheitsbewältigung gaat op die manier een nog onbekende nieuwe fase in. Dat blijkt ook op een boeiend debat dat bij de Tagesspiegel wordt gehouden, compleet met sekt en soljanka en waar de derde generatie kinderen van Oost en West vrijuit met elkaar spreken.

zondag 14 april 2013

Occupy Barbie


Bericht uit Berlijn (5)

Berlijn is traditioneel een stad van protestacties en demonstraties. Komt er een nieuwe gigantisch grote woontoren op de Alex? Protest! Komt er een prestigieuze maar peperdure nieuwe bibliotheek op het voormalig vliegveld Tempelhof? Protest! Maar ook bij een 'gewoon' kleinschalig nieuwbouw project zoals in de Boxhagener Strasse wordt eerst een uitgebreide kiezspaziergang georganiseerd om de buurt een beetje te temperen. Want worden de huizen niet te duur? En is er wel genoeg groen? Het voorlopig even bizarre als groteske hoogtepunt van deze protest cultuur is de actie tegen de komst van een nieuwe grote Barbie evenementen winkel pal achter de Alexanderplatz. Codenaam: Occupy Barbie!

In een aftandse woning in Neukölln heeft een heus protest comité haar intrek genomen en van daaruit wordt de media bestookt met persberichten en de strategie verder uitgedacht. De doorgaans uitsluitend in het zwart geklede jonge activisten vinden de roze wereld van Barbie seksistische propaganda. Barbie zou een verkeerd rolmodel zijn. Ze zou staan voor een ongezond schoonheidsideaal en voor de excessen van de cosmetica-industrie. Ze zijn, kortom tegen de Pinkifizierung van de jeugd.

Barbie zelf trekt zich van alle commotie ogenschijnlijk niets aan. Een levensgrote afbeelding op de bouwplaats achter de Alex roept de voorbijrazende mensen in de S-Bahn toe: Besuch Mich! En op televisie komt er binnenkort een ongetwijfeld veelbesproken zoektocht onder alle jonge blonde Duitse meisjes naar de Beste Barbie Deutschlands.